7 Şubat–10 Mayıs 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilecek sergi, sanatçının çoğu suluboya olmak üzere, guaş, karakalem, yağlıboya eserlerinden oluşuyor. Gritchenko’nun, İstanbul’u ziyaretinden 100 yıl sonra, sanatçının o dönemde ürettiği 150’den fazla eseri günlüğünün ışığında, ilk kez bu sergi için bir araya getiriliyor.

2019 Eylül’ünde İstiklal Caddesi’nde kapılarını açan Meşher, Alexis Gritchenko: İstanbul Yılları sergisinde, izleyicinin İstanbul’un detaylarında gizli renk ve biçimleri fark ederek şehri yeniden keşfetmesini hedefliyor.

Gritchenko’nun perspektifinden İstanbul
Gritchenko’nun, 1919–1921 yılları arasında yaşadığı İstanbul’da şehri konu aldığı eserlerinden bir seçki İstiklal Caddesi’ndeki Meşher’de bir araya getirildi. Sanatçının onu İstanbul’da en çok etkileyen Ayasofya’dan İstanbul surlarına, Haliç’ten Galata’ya ve hatta Büyükada gibi yerler ve yapıları ele aldığı eserlerinde kendine özgü üslubu ve renk paletiyle, İstanbul, Gritchenko’nun perspektifinden betimleniyor.

Alexis Gritchenko: İstanbul Yılları sergisinin küratörlüğünü Ebru Esra Satıcı ve Şeyda Çetin üstlenirken, sergi kapsamını ise danışmanlar Vita Susak ve Ayşenur Güler’in araştırmaları belirledi. Sergi, çeşitli arşivlerden mektup, yayın, fotoğraf ve videolar eşliğinde sanatçının yaşamı ve bağlantılarına belgelerle ışık tutuyor. Sergiye rehberlik eden, Gritchenko’nun Fransa’ya yerleştikten sonra, 1930 yılında yayımladığı Deux ans à Constantinople (İstanbul’da İki Yıl) adlı anı kitabı ise ressamın şehirdeki ayak izlerini takip etmeye imkân sağlıyor. Böylece, sergi sanatçının İstanbul’da yaşadığı heyecan, özlem, umut ve umutsuzlukları, özetle duygularının izini sürüyor.

Küratörler Ebru Esra Satıcı ve Şeyda Çetin sergi ile ilgili olarak şunları söylüyor: “Gritchenko’nun İstanbul’da olduğu yaklaşık iki yıl zorlu bir zamandı. Şehirde geçirdiği süre İstanbul’un işgaline de denk gelen sanatçı, tüm zor şartlara rağmen üretken bir dönem geçirdi. Şehrin ara sokakları, camileri ve kahvehanelerinde keşiflerine ara vermeyen Gritchenko, bu ziyaretlerinden ilham almıştı. İstanbul manzaralarını ve tarihi yapılarını tutkuyla resmetmesinin yanı sıra, kayıkçılar, seyyar satıcılar, hamalları kapsayan resimleri ile Gritchenko, dönemin şehir yaşamına insanlar üzerinden de ayna tutuyor. Aynı dönemde, İbrahim Çallı ve Namık İsmail başta olmak üzere 1914 Kuşağı ressamları ile entelektüel kesimden edindiği sanatçı ve yazar çevresiyle kurduğu dostluklar ve bağlantıların Gritchenko’nun kişisel ve mesleki yaşamını olumlu etkilediğini görüyoruz.”

Mustafa Kemal Atatürk’ün özel kitap koleksiyonunda bulunan İstanbul’da İki Yıl kitabı, sergiye dahil edilen arşiv belgeleri ve yayınlar arasında yer alıyor. Ayrıca, aralarında Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi, Ukrayna Müzesi New York, Centre Pompidou, Collège de France’ın da bulunduğu 7 ülkeye yayılan 20’den fazla müze, arşiv ve özel koleksiyondan bir araya getirilen eserler sergileniyor.

Sergi, Gritchenko’nun İstanbul temalı eserlerinden günümüze kadar derlenmiş en kapsamlı seçkiyi sunarak ressamın çalışma azmi ve yaşama coşkusuna saygı duruşunda bulunuyor.

Alexis Gritchenko: İstanbul Yılları sergisi ile Meşher, izleyicileri İstanbul’un detaylarında gizli renk ve biçimleri fark ederek şehri yeniden keşfetmeye çağırıyor.

Sergi yayınlar

I.Sergi kitabı
Sergi kataloğunda, küratörler Şeyda Çetin ve Ebru Esra Satıcı’nın yazısı ile sanat tarihçileri Vita Susak ve Ayşenur Güler’in güncel araştırmaları yer alıyor. Kitap, İngilizce ve Türkçe olarak yayımlandı.

II.İstanbul’da İki Yıl

Gritchenko, İstanbul deneyimlerini yazıya dökerek 1930 yılında Paris’te anılarını Deux ans à Constantinople (İstanbul’da İki Yıl) başlığıyla kitaplaştırmıştı. Sergide sanatçının İstanbul konulu eserleri incelenirken, bu eserleri kitabında yer alan anılarıyla karşılaştırılarak, ressamın notları bir izlek olarak kabul edilir. Gritchenko’nun hayatı ve çalışma tutkusuna ışık tutan bu anı kitabının Türkçe çevirisi Yapı Kredi Yayınları tarafından sergiyle eşzamanlı olarak yayıma hazırlandı.

Sanatçı hakkında
Ukraynalı sanatçı Alexis Gritchenko (1883 Krolevets–1977 Vence), 20. yüzyılın başlarında dönemin sanat merkezlerinden biri olan Moskova’da modern sanat akımlarına dahil olur. Burada aralarında avangard ressamlar Kazimir Malevich ve Wassily Kandinsky’nin de olduğu sergilere katılır. Bir sanatçı ve sanat yazarı olarak kitap yayımlayan ve sanat okulunda ders veren Gritchenko, 1917 Ekim Devrimi ve devamındaki iç savaştan kaçarak Kasım 1919’da İstanbul’a gelir. Şehir, 1919–1921 yılları arasında sanatçıya nispeten güvenli bir sığınak olur. Gritchenko 1921’de Paris’e yerleşir, 1924’ten sonra Güney Fransa’da yaşamaya başlar. Paris’teki Salon d’Automne (Güz Salonu) başta olmak üzere, Avrupa’da ve Amerika’da pek çok sergide eserleri yer alır. 1958 yılında New York’ta Alexis Gritchenko Foundation kurulur. 2006 yılında bu koleksiyondaki eserler sanatçının vasiyeti üzerine Ukrayna Ulusal Sanat Müzesi’ne devredilir.

Meşher
Bir Vehbi Koç Vakfı kuruluşu olan Meşher, tarihi araştırmalardan güncel sanata uzanan kapsamlı sergilerinin yanı sıra atölye ve konferans gibi etkinlik serilerine yer veren bir sergi mekânı. Osmanlı Türkçesinde “sergi mekânı” anlamına gelen adıyla Meşher, zamanlar ve kültürler arasında ilham verici bir diyalog zemini sağlayarak, 2019 Eylül’ünden bu yana izleyicileri ağırlamaya devam ediyor. Üç kata yayılan 900 metrekarelik sergi alanı ve etkinlikler için bulunan 100 metrekarelik faaliyet alanı ile Meşher’deki sergiler, ortaçağdan günümüze uzanan geniş zaman dilimi içinde çok çeşitli konulardaki programı, araştırmaya dayalı akademik yönü ve yayınlarıyla bir referans noktası olarak, kültür sanat dünyasına katkıda bulunmaya devam ediyor. İstiklal Caddesi’nde yer alan Meşher’de ziyaret, etkinlik ve sergi turları ücretsiz gerçekleştiriliyor.

Basın kiti
Sergi bülteni ve yüksek çözünürlüklü eser fotoğraflarının bulunduğu basın kitini www.mesher.org/basin adresinden indirebilirsiniz.

Ziyaret bilgileri
Salı–Pazar, 11.00–19.00
Giriş ücretsizdir.

Meşher’in açık olduğu günler, COVID-19 pandemisi nedeniyle iki haftada bir güncellenecek kontrollü normalleşme uygulamasına göre değişebilir. Meşher’de uygulanan sağlık tedbirleri ile ilgili bilgilere www.mesher.org’dan ulaşılabilir. 

Meşher sosyal medya kanalları
Instagram | YouTube | Spotify